Wprowadzenie
DirectAdmin i cPanel (razem z WHM) to dwa z najpopularniejszych komercyjnych paneli hostingowych używanych do zarządzania kontami hostingowymi, pocztą, DNS, bazami danych i usługami webowymi w środowisku Linux. Panele te dostarczają interfejsu webowego dla administratorów, resellerów i użytkowników końcowych, automatyzują powtarzalne zadania i integrują się z wieloma systemami (billing, backup, monitoring, usługodawcami SSL). Ten artykuł omawia szczegółowo czym są, jak działają, jakie mają funkcjonalności, porównuje je technicznie, wskazuje mocne i słabe strony, a także zawiera praktyczne wskazówki dla osób rozważających wybór panelu.
Krótki opis: co to są panele hostingowe?
Panel hostingowy to warstwa oprogramowania działająca nad systemem operacyjnym, która umożliwia zarządzanie usługami serwera przez GUI i API. Zamiast wykonywać ręczne czynności na shellu (tworzenie użytkowników, konfiguracja vhostów, ustawienia DNS, generowanie certyfikatów etc.), administrator lub klient może to zrobić z poziomu przeglądarki. Panele rozwiązują też zagadnienia związane z bezpieczeństwem uprawnień, automatyzacją backupów, quota dyskową, integracją z systemami rozliczeń i innymi narzędziami.
cPanel/WHM i DirectAdmin osiągają ten cel różnymi ścieżkami — cPanel jest bardziej rozbudowany i „ślizgiem” z dużą ilością funkcji i integracji, WHM służy do zarządzania serwerem i kont resellerów, natomiast DirectAdmin jest projektowany z myślą o prostocie, niskim zużyciu zasobów i elastyczności licencyjnej.
Architektura i role użytkowników
cPanel + WHM
- WHM (WebHost Manager) — panel administracyjny dla roota/server admina i resellerów; zarządza kontami, konfiguracją serwera, bezpieczeństwem i klastrami (cPanel DNS Cluster).
- cPanel — interfejs dla kont użytkowników (end-user) — tworzenie baz danych, kont e-mail, zarządzanie plikami, instalatory aplikacji (Softaculous), statystyki.
- WHM API / cPanel UAPI/API2 — rozbudowane API do automatyzacji i integracji.
DirectAdmin
- Admin — rola z pełnymi uprawnieniami (odpowiednik WHM).
- Reseller — może tworzyć konta i zarządzać limitami.
- User — konto klienta do zarządzania stroną, mailami, bazami.
- DirectAdmin API — dostępne API (CMD_API, API1/2) pozwalające na automatyzację i integrację z systemami billingowymi.
Funkcjonalności — co oferują panele
Wspólne funkcje (oba panele)
- Zarządzanie kontami FTP, SSH (opcjonalne), cron, DNS (BIND/PowerDNS integracje), pocztą (Exim, Dovecot, SpamAssassin), zarządzanie bazami (MySQL/MariaDB + phpMyAdmin), instalatory aplikacji, menedżer plików, statystyki (Awstats/Webalizer), SSL (Let’s Encrypt i komercyjne), backupy i przywracanie, integracja z systemami billingowymi (WHMCS), tematy, skrypty automatyzacyjne, API do integracji.
- Oba panele obsługują konfiguracje z różnymi webserverami: Apache oraz rozwiązaniami opartymi o Nginx (reverse-proxy), a także integracje z LiteSpeed (LSAPI) i PHP-FPM.
cPanel — najbardziej rozbudowane elementy
- AutoSSL — centralne zarządzanie certyfikatami Let’s Encrypt/CA (od strony WHM).
- Softaculous (zewnętrzny) lub instalator aplikacji — wiele kliknięć do instalacji WordPress, Joomla itp.
- Staging i zarządzanie wieloma PHP — MultiPHP Manager, łatwe wybieranie handlerów per konto.
- Cluster DNS i kontenerowe rozwiązania — szerokie wsparcie dla dużych resellerów i systemów klastrowych.
- UI polish — wygodny, bogaty graficznie interfejs, wiele opcji konfiguracji, duże repozytorium wtyczek i partnerów.
- Ekspercka integracja z CloudLinux — obsługa CageFS, LVE Manager i narzędzia bezpieczeństwa.
DirectAdmin — kluczowe mocne strony
- Lekkość i wydajność — znacznie mniejsze zużycie pamięci i CPU, mniejsze wymagania co do zasobów.
- Prostsze licencjonowanie — niższe koszty licencji w porównaniu do cPanel (szczególnie dla mniejszych hosterów).
- Elastyczność — prostsze skrypty migracyjne, łatwiejsze dostosowanie i integracje z automatyzacją Chef/Ansible.
- Szybkie UI i tryb CLI — szybkie operacje na wielu kontach.
- CustomBuild / konfiguracje kompilacji — DirectAdmin często pozwala na budowanie własnych pakietów i dopasowanie stosu.
Bezpieczeństwo — co warto wiedzieć
Bezpieczeństwo zależy bardziej od konfiguracji i polityk operatora niż od samego panelu, ale panele mają swoje zabezpieczenia i cechy:
cPanel
- SuExec, CageFS (CloudLinux), mod_security integration, AutoSSL z automatycznymi odnowieniami, Two-Factor Authentication (2FA) dla cPanel/WHM, lista uprawnień i możliwość ograniczenia funkcji resellerów. cPanel wspiera też CSF/LFD i integracje z różnymi WAF.
- cPanel historycznie przyciąga ataki ze względu na dużą bazę użytkowników; producent regularnie wydaje poprawki.
DirectAdmin
- 2FA, integracje z mod_security, możliwość uruchamiania PHP-FPM per user, integracja z CSF, wsparcie CloudLinux (płatne), pluginy do Let’s Encrypt. Mniejsza „widoczność” w światku wide hostingowym może dawać lekki spadek ataków skierowanych bezpośrednio w panel, ale nie zwalnia to z aktualizacji.
- DirectAdmin często umożliwia szybsze aktualizacje i mniejsze „blast radius” przy nieprawidłowej konfiguracji.
Dobre praktyki zabezpieczeniowe (dla obu)
- Aktualizuj panel i OS natychmiast po wydaniu krytycznych aktualizacji.
- Włącz 2FA i ogranicz dostęp po IP do paneli admina.
- Używaj Web Application Firewall (mod_security/rulesets).
- Separuj konta użytkowników (suEXEC / PHP-FPM / CageFS) i minimalizuj uprawnienia.
- Regularne backupy i testy przywracania.
- Monitorowanie logów i EDR dla hostingu krytycznego.
Interoperacyjność i migracje
- Migracja cPanel → DirectAdmin: istnieją narzędzia migracyjne (skrypty i pluginy), ale trzeba uważać na różnice w obsłudze mail spool, aliasów, i na customowe konfiguracje. Migracje dużych środowisk zwykle wymagają testów i etapów.
- Migracja DirectAdmin → cPanel: podobnie, ale bardziej powszechne jest migracje z cPanel do DirectAdmin (np. w związku z optymalizacją kosztów po zmianach cen cPanel).
- Common pitfalls: różnice w ścieżkach (np. /home vs /var), różnice w implementacji DKIM/DMARC, cron, custom Apache/nginx rules, and user-level php.ini handling. Always run migration on test server and verify mail deliverability and DNS zones.
API, CLI i automatyzacja
- cPanel/WHM API: UAPI, API1, API2 oraz WHM API — bogate, dobrze udokumentowane; wspiera tokeny API, Hash-based auth, i SSO-like flows (cPanel-SSO). Wiele narzędzi (WHMCS, JetBackup) używa tych API.
- DirectAdmin API: CMD_API, API1/2 — prostsze, ale wystarczające do większości automatyzacji; wspiera tokeny, SSL, i skrypty CLI.
- CLI: oba panele mają narzędzia CLI do czyszczenia kont, tworzenia, resetów haseł, restartów usług etc. Integracja z Chef/Ansible jest łatwa.
Zarządzanie zasobami i wydajność
- cPanel: bardziej zasobożerny — duże instalacje wymagają mocniejszych maszyn i większej ilości RAM. Ma jednak zaawansowane narzędzia do zarządzania PHP (MultiPHP), LVE/CloudLinux itp.
- DirectAdmin: świetny wybór dla mniejszych serwerów i środowisk VPS; niższe TCO.
- Caching i webserver: oba panele współpracują z LiteSpeed, Nginx (proxy) i Apache; optymalizacje cache (Varnish, LSCache) są typowo dostępne jako dodatki.
Koszty licencji i modele biznesowe
- cPanel: znane z modelu licencyjnego – historically charged per-account which caused industry-wide uproar in 2019–2020. Aktualne ceny zależą od planu (solo/plus/pro). cPanel oferuje wsparcie i partnerstwa, ale licencje mogą być istotnym kosztem dla hosterów z wieloma kontami.
- DirectAdmin: zwykle tańszy per-server lub zróżnicowane plany (licencje z limitem kont lub bez) — popularny wybór u mniejszych providerów i self-hostersów.
- Przy wyborze panelu ważne jest oszacowanie TCO: licencje, wsparcie, integracje, migracja i koszty adminów.
Wybór panelu — kryteria decyzyjne
- Skala: mały VPS/mniejszy hosting → DirectAdmin; większe środowiska i resellerzy → cPanel (z WHM) częściej wybierany.
- Budżet: DirectAdmin zwykle tańszy.
- Ecosystem: jeśli potrzeba specyficznych integracji (np. niektóre firmy 3rd-party lub paneli do zarządzania), cPanel ma szersze wsparcie.
- Wydajność: jeśli zasoby są ograniczone — DirectAdmin.
- Zespół: jeśli zespół ma doświadczenie z jednym panelem — wybierz ten, by uniknąć kosztów re-skillingu.
Ciekawostki i historia w skrócie
- cPanel powstał w latach 90-tych (amerykański projekt), zyskał ogromną popularność i ekosystem. Zmiana modelu cenowego w 2019 spowodowała, że część hosterów zaczęła przenosić się do alternatyw (DirectAdmin, Plesk, rozwiązania bez paneli).
- DirectAdmin powstał jako lżejsza alternatywa z mniejszymi wymaganiami i niższymi kosztami licencji — zyskał popularność szczególnie w Europie i wśród providerów VPS.
- Niektóre nowoczesne hosty rezygnują z klasycznych paneli i przechodzą na konteneryzację (Docker/Kubernetes) i własne panele, co zmienia krajobraz tradycyjnego hostingu.
Podsumowanie — rekomendacje praktyczne
- Dla resellerów i dużych hosterów: cPanel + WHM daje bogate funkcje, rozbudowane API i szerokie wsparcie. Przy projektowaniu architektury warto uwzględnić integracje z CloudLinux, backupy (JetBackup) i mechanizmy DDoS/WAF.
- Dla mniejszych providerów i VPS: DirectAdmin to rozsądny wybór — niski narzut zasobów, prostsze licencje, łatwa integracja z autoinstalatorami.
- Dla nowoczesnych aplikacji: rozważ alternatywy (kontenery, Kubernetes, platformy PaaS) — tradycyjny panel hostingowy nie zawsze jest najlepszym narzędziem do obsługi mikrousług.
Checklist — co sprawdzić przed wyborem panelu
- wymagania RAM/CPU dla przewidywanej liczby kont;
- koszt licencji i prognoza na 12–36 miesięcy;
- dostępność wsparcia technicznego i SLA;
- kompatybilność z CloudLinux, LiteSpeed, backupami;
- opcje automatycznej migracji i testy migracyjne;
- polityka bezpieczeństwa i dostępne mechanizmy (2FA, WAF, mod_security).